Hôm 30/9, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký hiệp ước thông qua việc sáp nhập 4 vùng miền Đông Ukraine gồm Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia, sau cuộc trưng cầu dân ý ngày 23/9. Động thái này của Moskva đã đẩy quan hệ vốn nguộn lạnh giữa Nga và phương Tây trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết.

Nga bảo vệ lãnh thổ bằng mọi biện pháp

Trong bài phát biểu sáp nhập 4 vùng lãnh thổ Ukraine vào Nga, Tổng thống Nga đã nhắc lại kết quả của cuộc trưng cầu dân ý vừa được tổ chức tại Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia. Theo kết quả đã được tổng hợp, người dân 4 vùng đã đưa ra lựa chọn.

Ông Putin nói đây là quyền không thể tước đoạt, được quy định trong Điều đầu tiên của Hiến chương Liên hợp quốc.

“Kết quả của cuộc trưng cầu dân ý đã rõ ràng, chúng ta đều biết kết quả cuối cùng là gì. Nga sẽ không bao giờ phản bội nhân dân các vùng Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia và Kherson", ông Putin nhấn mạnh

Nhà lãnh đạo Nga kêu gọi chính quyền Ukraine tôn trọng sự lựa trọn của nhân dân các vùng Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia, và khẳng định đây là con đường để đi đến hòa bình. Đồng thời nhấn mạnh rằng sẵn sàng nối lại đàm phán một lần nữa nếu Kiev ngừng các hành động thù địch.

Tuy nhiên, Tổng thống Putin cũng cho biết nhân dân Nga sẽ bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ bằng tất cả sức mạnh và ý chí, sẵn sàng làm mọi thứ để đảm bảo cuộc sống an toàn của người dân Nga. Đây là sứ mệnh giải phóng vĩ đại của nhân dân Nga.

"Tôi muốn chính quyền Kiev và những đồng minh phương Tây của họ phải hiểu rằng: Người dân ở Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia đã trở thành một phần của nước Nga. Mãi mãi!", Tổng thống Putin nói.

Ông Putin khẳng định Duma quốc gia (Quốc hội Nga) sẽ ủng hộ các đạo luật cho phép thông qua việc sáp nhập Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia trở thành một phần của nước Nga, vì đây là ý nguyện của hàng triệu người dân 4 vùng miền Đông Ukraine.

Bên cạnh đó, lãnh đạo Nga cũng cáo buộc phương Tây đang tìm cách "duy trì hệ thống thu‌ộc đị‌a kiểu mới, cho phép họ ký sinh, trên thực tế là cướp bóc thế giới bằng sức mạnh của đồng USD và công nghệ". "Họ tiếp tục tìm cơ hội mới để làm suy yếu và hủy hoại nước Nga", ông nói.

"Họ không muốn tự do mà muốn coi chúng ta là thu‌ộc đị‌a. Họ không muốn hợp tác bình đẳng mà muốn cướp bóc,. Họ không cần nước Nga, nhưng chúng ta thì có", Tổng thống Putin cho hay.

Căng thẳng giữa Nga và phương Tây gia tăng, từ ngữ liên quan đến vũ khí hạt nhân được hai bên sử dụng với cường độ nhiều hơn thời gian gần đây. Không chỉ Tổng thống Putin lớn tiếng đe dọa dừng vũ khí hạt nhân, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga cũng từng tuyên bố, Moskva có thể dùng bất kỳ loại vũ khí nào có trong kho của nước này, kể cả vũ khí hạt nhân chiến lược, để bảo vệ những vùng lãnh thổ được sáp nhập vào Nga từ Ukraine.

Ukraine xin gia nhập NATO

Sau khi Nga tuyên bố sáp nhập 4 vùng ly khai Ukraine, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết, ông đã ký thông qua một đơn gia nhập rút gọn để nước này có thể trở thành thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) trong thời gian ngắn nhất.

Đơn xin gia nhập NATO của Kiev ngoài chữ ký của Tổng thống Zelensky còn có chữ ký của Chủ tịch Quốc hội Ukraine Ruslan Stefanchuk và Thủ tướng Ukraine Denys Shmygal.

“Chính tại đây, ở Ukraine, các giá trị của Liên minh châu Âu (EU) và NATO đang được phát huy theo đúng bản chất của chúng”, Tổng thống Zelensky nói, cho rằng “trên thực tế”, Ukraine đã hoàn thành quá trình xin gia nhập NATO.

“Hôm nay, Ukraine đang hiện thực hóa bước cuối cùng để gia nhập liên minh. Theo một quy chế đặc biệt với tầm quan trọng của Ukraine trong việc bảo vệ những giá trị của EU và NATO. Thủ tục kết nạp sẽ được rút ngắn”, ông Zelensky cho biết.

Cũng trong ngày 30/9, Tổng thống Zelensky đã cho triệu tập một cuộc họp Hội đồng quốc phòng và an ninh quốc gia để đưa ra "các quyết định cơ bản”, sau khi Nga có kế hoạch sáp nhập 4 vùng ở miền Đông Ukraine.

Mặc dù mong muốn của Ukraine là vậy, song khả năng nước này khó gia nhập NATO trong "một sớm một chiều". Động thái của Ukraine vấp phải "gáo nước lạnh" khi Tổng thư ký Jens Stoltenberg nói rằng việc Ukraine gia nhập NATO cần có sự đồng thuận của tất cả 30 thành viên trong liên minh. Ông tuyên bố NATO không tham gia vào xung đột Ukraine.

Trong khi đó, đề cập đến nguyện vọng gia nhập NATO của Ukraine, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan nói rằng bây giờ không phải là thời điểm thích hợp cho điều đó. Ông Sullivan lặp lại những bình luận trước đó của Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg rằng, tư cách thành viên đòi hỏi sự đồng thuận của tất cả 30 thành viên của khối.

Ukraine nộp đơn xin gia nhập NATO. (Ảnh: Getty)

Mỹ tuyên bố bảo vệ từng tấc đất NATO

Động thái của Nga khi sáp nhập Cộng hòa Nhân dân Donetsk và Lugansk, cũng như các khu vực Kherson và Zaporizhzhia khiến Mỹ và đồng minh có phản ứng, gia tăng các hành động đáp trả đối với Moskva.

Mỹ, Canada và Anh lập tức áp đặt các đòn cấm vận mạnh mẽ đối với Nga sau khi nước này sáp nhập 4 vùng ly khai Ukraine. Trong khi đó, lãnh đạo phương Tây tuyên bố không chấp nhận hành động của Moskva, cho rằng việc Nga sáp nhập các vùng đất Ukraine "là vi phạm lớn luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc".

Tổng thống Mỹ Joe Biden nói Washington và NATO sẵn sàng bảo vệ từng tấc đất, lãnh thổ của đồng minh. "Mỹ đã chuẩn bị đầy đủ để bảo vệ từng tấc đất của NATO. Washington và các đồng minh sẽ không bị đe dọa", ông Biden nói.

Tổng thống Mỹ nhấn mạnh “những lời nói và lời đe dọa liều lĩnh” của ông Putin sẽ không đe dọa Mỹ và các đồng minh. "Hành động của Tổng thống Putin là dấu hiệu cho thấy ông ấy đang gặp khó khăn", ông Biden cho hay.

“Mỹ sẽ không bao giờ chấp nhận điều này. Và thế giới cũng sẽ không bao giờ chấp nhận điều đó”, ông Biden nhấn mạnh.

Tổng Thư ký Stoltenberg cũng bác việc Nga “sáp nhập bất hợp pháp” các vùng Donetsk, Lugansk, Kherson và Zaporizhzhia. Ông Stoltenberg cũng cam kết ủng hộ "kiên định" và "kiên quyết" đối với Ukraine.

Tổng thư ký NATO cảnh báo Nga về “hậu quả nghiêm trọng” nếu nước này sử dụng vũ khí hạt nhân đối với Ukraine. Ông cũng đã nhiều lần nói rằng NATO sẽ không dung thứ cho bất kỳ cuộc tấn công nào nhằm vào “chủ quyền hoặc toàn vẹn lãnh thổ của đồng minh”.