Thiếu niên và chim diệc (tựa tiếng Anh: The Boy and the Heron) lấy cảm hứng từ tiểu thuyết văn học Bạn sống thế nào? (How Do You Live?) của cố nhà văn Genzaburo Yoshino - người có ảnh hưởng lớn đến các ý tưởng và phong cách hoạt hình của Miyazaki.
* Chú bé mồ côi
Phim truyền tải câu chuyện ngụ ngôn đầy mê hoặc và đáng suy ngẫm về hành trình dũng cảm của cậu bé 12 tuổi tên là Mahito Maki - người mồ côi mẹ sau một vụ cháy bệnh viện ở Tokyo. Phần đầu của phim khá dài và đòi hỏi khán giả phải kiên nhẫn trước khi bị “chinh phục” cảm xúc.
Mahito phải về sống ở vùng nông thôn với người cha tên là Shoichi. Suy nghĩ của Mahito thường chất chứa sự đau buồn. Cậu hay bị ám ảnh về người mẹ thiệt mạng trong ngọn lửa đỏ. Thế rồi thế giới của Mahito thay đổi khi cậu bé gặp một con diệc biết nói. Nó đưa cậu đến một thế giới khác với lời hứa sẽ giúp người mẹ đã khuất của cậu trở về.
Hình ảnh cậu bé phải đối diện với thử thách, sự mất mát người thân yêu… rồi dấn thân vào cuộc phiêu lưu đã chuyển tải thông điệp cuộc sống và ý nghĩa của khát vọng. Những sinh vật hài hước như diệc xám mang lại tiếng cười vui, những chú vẹt đuôi dài tạo cảm hứng sống động, bồ nông tốt bụng... góp phần giúp bộ phim mang đậm tính nhân văn.
Hayao Miyazaki năm nay đã 82 tuổi, râu tóc bạc phơ như Bụt, cho biết Thiếu niên và chim diệc là bộ phim cuối cùng trong sự nghiệp của ông. Bộ phim thành công vang dội tại Nhật Bản khi phát hành vào tháng 7-2023 mà không cần có bất cứ chiến dịch quảng bá nào. Khởi chiếu tại thị trường Bắc Mỹ tuần đầu tháng 12-2023, bộ phim đứng đầu doanh thu phòng vé. Đến nay Thiếu niên và chim diệc có doanh số toàn cầu trên 114 triệu USD.
* Miyazaki và tuyệt phẩm cuối cùng
Năm 2013, Hayao Miyazaki công bố nghỉ hưu sau khi bộ phim hoạt hình Gió nổi (The Wind Rises) công chiếu. Thế nhưng sau 10 năm trôi qua, “con người nghệ sĩ” trong Miyazaki như vẫn còn điều muốn nói. Ông cụ thể hóa nó bằng cách vận dụng kinh nghiệm cuộc đời, quan điểm nghệ thuật và sở thích, gửi gắm vào tác phẩm mang tựa ít nhiều hàm xúc: Thiếu niên và chim diệc.
Thiếu niên và chim diệc gây tiếng vang cuối năm 2023
Câu chuyện cậu bé Mahito mồ côi mẹ và về nông thôn sống phần nào nhắc nhớ năm xưa, mẹ của Hayao Miyazaki bị bệnh qua đời khi ông ở tuổi thiếu niên. Đồng thời gia đình ông sơ tán về vùng nông thôn trong chiến tranh.
Năm 2003, Miyazaki từng nhận Giải Oscar Phim hoạt hình xuất sắc nhất với Vùng đất linh hồn (Spirited Away). Năm 2014, Miyazaki tiếp tục được trao tượng vàng Oscar Danh dự (Academy Honorary Award) hay còn gọi là Thành tựu trọn đời.
Được ngợi ca là “bậc thầy xây dựng cảm xúc”, sự nghiệp suốt 60 năm gắn bó với nghệ thuật làm phim hoạt hình của Miyazaki đầy vinh quang với những tác phẩm kinh điển như: Hàng xóm tôi là Totoro (My Neighbor Totoro), Laputa: Lâu đài trên không (Castle in the Sky)… Khán giả mê phim hoạt hình sẽ rất nhớ ông!
“Thay cho lời chia tay, bộ phim cuối cùng của Hayao Miyazaki thật ngọt ngào và hồn hậu!” - nhật báo The Guardian (Anh) nhận định.
